Rękojmia czy gwarancja? To pytanie pojawia się w momencie, gdy zakupiony przez Ciebie sprzęt odmówił posłuszeństwa. W życiu codziennym wiele osób używa tych sformułowań zamiennie, choć w rzeczywistości znacząco się od siebie różnią. Aby rozwiać wszelkie wątpliwości, w artykule przedstawię Ci różnice pomiędzy rękojmią a gwarancją, a także wyjaśnię, jak skutecznie z nich korzystać.
Czym jest rękojmia?
Rękojmia to ustawowe prawo, gwarantowane przez Kodeks cywilny (art. 556-576). Jest to forma ochrony, którą automatycznie otrzymujesz przy każdym zakupie, niezależnie od woli sprzedawcy. Rękojmia daje Ci prawo do reklamacji w przypadku wady fizycznej lub prawnej towaru w ciągu 2 lat od dnia wydania towaru oraz w ciągu 5 lat w przypadku, gdy mówimy o nieruchomościach. Co istotne, wspomniane terminy nie są wiążące, gdy sprzedawca celowo i umyślnie zataił wadę – w takim przypadku wadę możesz zgłosić niezależnie od daty wydania rzeczy.
Rękojmia dotyczy zarówno nieużywanych, jak i używanych towarów. W odniesieniu do produktów z “drugiej ręki” duże znaczenie ma odpowiednie poinformowanie kupującego o stanie rzeczy i ewentualnych wadach. Pamiętaj, że gdy kupujący zapoznał się ze stanem rzeczy i wie o określonych wadach produktu, to te wady nie mogą być podstawą reklamacji. Dodatkowo, w przypadku towarów używanych, rękojmia może być skrócona do roku. W takiej sytuacji sprzedawca powinien poinformować konsumenta o tym fakcie. Gdy tak nie jest, możesz domagać się swoich praw z tytułu niezgodności towaru z umową.
Na rozpatrzenie roszczenia z tytułu rękojmi sprzedawca ma 14 dni kalendarzowych. Gdy kupujący nie uzyska odpowiedzi, zakłada się, że rękojmia została uznana.
Co to jest gwarancja?
Gwarancja to dobrowolne zobowiązanie gwaranta (najczęściej producenta lub sprzedawcy) do bezpłatnej naprawy lub wymiany towaru, jeśli w określonym czasie ujawnią się w nim wady. W przeciwieństwie do rękojmi, gwarancja nie jest obowiązkowa – to dodatkowa forma ochrony, którą możesz otrzymać przy zakupie.
Podstawy prawne gwarancji, podobnie jak reklamacji, zostały opisane w kodeksie cywilnym (art. 577-581). Co ważne, okres gwarancyjny zależy tak naprawdę od gwaranta, który powinien uwzględnić go w dokumencie gwarancyjnym. Obecnie o okresie gwarancji bardzo często możesz też dowiedzieć się z opakowań danych produktów. Jeżeli zaś gwarant nie określił jasno terminu gwarancji, to przyjmuje się, że zwyczajowo jest to 2 lata.
Jeżeli zgłosisz się do gwaranta z żądaniem naprawienia sprzętu, to co do zasady termin naprawy powinien być również określony w dokumencie gwaracyjnym. Gdy taki termin nie został określony, to przyjmuje się, że jest to 14 dni.
Co istotne, termin gwarancji po wykonaniu stosownej naprawy lub wymiany towaru biegnie od nowa. To znaczy, że jeżeli w ramach gwarancji wymieniono Ci telefon, to termin gwarancji tego telefonu biegnie od początku. Gdy zaś wymieniona została tylko część przedmiotu (np. wyświetlacz w telefonie), to gwarancja biegnie od nowa tylko dla wymienionego wyświetlacza – na pozostałe części obowiązuje “stara” gwarancja.
Gwarancja a rękojmia – główne różnice
Podstawą obowiązywania gwarancji jest oświadczenie gwarancyjne, natomiast rękojmi – przepisy kodeksu cywilnego. Pamiętaj, że gwarancja zależy od gwaranta. Inaczej mówiąc jest dobrowolna, czego nie możemy powiedzieć o rękojmi, która uprawnia Cię do dochodzenia roszczeń niezależnie od tego, czy takie rozwiązanie zaproponował Ci sprzedający (ewentualnie producent).
W ramach rękojmi za wadliwy towar mówimy o odpowiedzialności sprzedawcy. Poza tym jeśli zdecydujesz się na rękojmię, to możesz reklamować zarówno fizyczne, jak i prawne wady. Co do zasady, czas odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi to 2 lata, chyba, że celowo zataił on przed Tobą wady.
Jeżeli zaś chcesz reklamować produkt z tytułu gwarancji, to musisz pamiętać, że odpowiedzialny za nią nie jest sprzedawca, ale producent. Co więcej, gwarancji może wcale nie być. Tak jak wspomniałem, jest ona dobrowolna. Zdecydowaną przewagą gwarancji nad rękojmią jest jednak to, że termin gwarancji naprawionego sprzętu (podzespołów) biegnie od nowa.
Rękojmia a gwarancja – podobieństwa
Tak jak wspomniałem, rękojmia a gwarancja to dwa różne sformułowania – mimo wszystko można znaleźć w nich pewne podobieństwa. Przede wszystkim zarówno rękojmia, jak i gwarancja mają na celu ochronę konsumenta i zabezpieczenie Twoich interesów w przypadku różnorodnych wad towarów. Poza tym to Ty możesz wybrać, z którego rozwiązania skorzystać – obydwie alternatywy są darmowe. Bardzo często charakteryzują się również podobnym czasem obowiązywania, choć w przypadku gwarancji jest to kwestia indywidualna, uzleżniona od gwaranta, a w przypadku rękojmi jest to termin zawarty w ustawach.
Reklamacja a odstąpienie od umowy w przypadku produktów zakupionych on-line
Zwróć uwagę na to, że rękojmia i gwarancja nie są tym samym, co odstąpienie od umowy w terminie 14 dni w przypadku produktów kupowanych na odległość. Gdy kupisz towar fizyczny przez internet i okaże się, że zawiera widoczną wadę (nieokreśloną przez sprzedawcę), wówczas możesz odstąpić od umowy zawartej na odległość. Z drugiej strony, możesz też zatrzymać wadliwy produkt i skorzystać z gwarancji lub rękojmi. Tylko, czy ma to sens? Takie pytanie pozostawiam już do Twojej analizy.
Nieco inaczej sytuacja wygląda w przypadku kupna treści cyfrowych, do których otrzymujesz z reguły dostęp niemal natychmiast po ich opłaceniu. Zwróć uwagę na to, że do pewnych umów nie stosuje się przepisów związanych z prawami konsumenta. Mówiąc prosto, od niektórych umów po prostu nie możesz odstąpić. Przykładem jest właśnie zakup produktów cyfrowych, w których zostaniesz poinformowany, że tracisz prawo do odstąpienia od umowy po spełnieniu tychże usług.
Podam Ci bardzo prosty przykład. Kupujesz e-booka w formie pliku .pdf, dokonujesz płatności i niemal natychmiast otrzymujesz produkt do pobrania. W takiej sytuacji najprawdopodobniej zostaniesz poinformowany przez sprzedawcę o braku możliwości odstąpienia od umowy.
Brak możliwości odstąpienia od umowy nie oznacza, że nie możesz zgłosić swoich roszczeń z tytułu rękojmi za wady. W tym przypadku mówimy o odpowiedzialności przedsiębiorcy za niezgodność towaru/treści lub usługi cyfrowej z umową.
Jak skorzystać z obydwu form reklamacji?
Zastanawiasz się, jak reklamować wadę towaru? W przypadku gwarancji wszelkie kwestie powinna regulować umowa. Z kolei, w odniesieniu do rękojmi, przydadzą Ci się wzory reklamacji, które możesz znaleźć np. na rządowej stronie Europejskiego Centrum Konsumenckiego. Pamiętaj, że w przypadku gwarancji podmiotem odpowiedzialnym jest producent. Gdy zaś chcesz reklamować produkt z tytułu rękojmi, to odpowiedzialność za wadliwy towar leży po stronie sprzedawcy.
Co więcej, czas na rozpatrzenie reklamacji wynosi 14 dni kalendarzowych. W tym terminie druga strona powinna ustosunkować się do Twoich żądań. Jeżeli nie otrzymasz odpowiedzi, to znaczy, że rękojmia lub gwarancja zostały uznane – nawet wtedy, gdy wada powstała z Twojej winy.
Podsumowanie
Jak widzisz, rękojmia znacząco różni się od gwarancji. W przypadku pierwszej instytucji odpowiedzialność spoczywa na sprzedawcy, natomiast w przypadku gwarancji jest to gwarant. Niezależnie od rozwiązania, które wybierzesz, masz prawo dochodzenia wymiany rzeczy wadliwej na wolną od wad. Twoje uprawnienia są duże, lecz zawsze warto wiedzieć, z którego rozwiązania skorzystać.
