Podatek od nieruchomości – co musisz o nim wiedzieć w 2024 roku?

Podatek od nieruchomości jest jednym z podstawowych zobowiązań finansowych, z którym muszą zmierzyć się właściciele gruntów, budynków oraz budowli w Polsce. Jego regulacje oraz wysokość są ustalane przez przepisy prawa, których znajomość może Ci się przydać zarówno jeśli jesteś osobą fizyczną, jak i przedsiębiorcą. W artykule przedstawię Ci najważniejsze informacje dotyczące tego podatku, a także omówię obowiązki podatników oraz najnowsze zmiany prawne, które mogą wpłynąć na jego wysokość w nadchodzących latach.

Co to jest podatek od nieruchomości?

Podatek od nieruchomości jest formą daniny publicznej, którą właściciele nieruchomości są zobowiązani płacić na rzecz gminy. Z formalnego punktu widzenia możemy zaliczyć go do grupy podatków i opłat lokalnych. Co do zasady opodatkowaniu podlegają wszelkie grunty, budynki i budowle. Wyjątkiem są tu nieruchomości, które znajdują się w katalogu zwolnień lub wyłączeń z obowiązku podatkowego (m.in. grunty i budynki we władaniu muzeów czy nieruchomości zajęte na prowadzenie nieodpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego).

Co ważne, obowiązek odprowadzania podatku od nieruchomości obejmuje zarówno nieruchomości wykorzystywane do celów mieszkalnych, jak i komercyjnych.

Kto płaci podatek od nieruchomości i co podlega opodatkowaniu?

Jak już wspomniałem, podatek od nieruchomości jest nakładany na właścicieli, posiadaczy samoistnych, użytkowników wieczystych oraz osoby prawne i fizyczne posiadające nieruchomości na podstawie innych tytułów prawnych.

Taka charakterystyka wynika z ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, która szczegółowo określa, kto jest zobowiązany do zapłaty tego podatku oraz jakie rodzaje nieruchomości są opodatkowane. 

Rozwijając myśl szerzej, wyróżniamy kilka grup, które są podatnikami podatku od nieruchomości. Należą do nich:

1. Właściciele nieruchomości lub obiektów budowlanych – osoby fizyczne i prawne, które posiadają tytuł własności do gruntu, budynku lub budowli.
2. Posiadacze samoistni – osoby, które korzystają z nieruchomości w sposób trwały i niezależny, nie mając formalnego tytułu własności.
3. Użytkownicy wieczyści gruntów – osoby posiadające prawo użytkowania wieczystego do gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.
4. Posiadacze nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części – osoby fizyczne i prawne posiadające nieruchomości lub obiekty budowlane na podstawie umowy lub bez tytułu prawnego, jeśli nieruchomość stanowi własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.

Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają natomiast:

1. Grunty – wszelkiego rodzaju działki budowlane, grunty pod budynkami i inne nieruchomości gruntowe, z wyjątkiem użytków rolnych i lasów, chyba że są zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej​​.
2. Budynki lub ich części – obejmuje to zarówno domy jednorodzinne, mieszkania w blokach, jak i inne budynki mieszkalne oraz użytkowe, które są trwale związane z gruntem​​​​.
3. Budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej – dotyczy to obiektów, które są wykorzystywane do działalności gospodarczej, takich jak hale produkcyjne, magazyny, infrastrukturę techniczną itp.​

Jaki jest termin płatności podatku od nieruchomości?

Termin płatności podatku od nieruchomości różni się w zależności od tego, czy podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna, czy jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej. Ponadto wpływ na termin płatności podatku ma jego kwota.

Jeżeli jesteś osobą fizyczną i wysokość Twojego podatku od nieruchomości nie przekracza 100 zł, wówczas musisz uiścić go jednorazowo. Gdy kwota jest wyższa niż 100 zł, płatność jest rozbijana na cztery raty, z terminami płatności do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada danego roku.

Pozostali podatnicy (m.in. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki nieposiadające osobowości prawnej) są zobowiązane płacić podatek miesięcznie, w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego.

Z kolei, jeżeli obowiązek podatkowy powstanie w trakcie roku podatkowego (np. gdy kupisz nieruchomość w trakcie roku), to podatek od nieruchomości za ten rok jest płatny w terminach określonych powyżej, przy czym pierwsza rata jest płatna w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, a pozostałe raty są płatne zgodnie z ogólnym harmonogramem.

Jak zgłosić fakt nabycia nieruchomości, aby urząd obliczył podatek?

Zgłoszenie faktu nabycia nieruchomości jest niezbędne do tego, aby urząd gminy naliczył odpowiedni podatek. W związku z tym, jako osoba fizyczna, musisz złożyć odpowiedni formularz, tzw. informację o nieruchomościach i obiektach budowlanych, czyli IN-1. Masz na to 14 dni od dnia wystąpienia okoliczności uzasadniających powstanie lub wygaśnięcie obowiązku podatkowego. 

Z kolei osoby prawne, spółki niemające osobowości prawnej i jednostki organizacyjne są zobowiązane do corocznego złożenia deklaracji na podatek od nieruchomości (DN-1). Mają na to czas do 31 stycznia danego roku podatkowego.

Co więcej pamiętaj, że dokumenty, o których wspomniałem powyżej, składasz do urzędu gminy właściwego ze względu na położenie nieruchomości. Wiem, że dla wielu osób podatek może kojarzyć się tylko i wyłącznie z urzędem skarbowym, natomiast w tym przypadku organem podatkowym jest prezydent miasta, burmistrz lub wójt gminy.

Od czego zależą i jak kształtują się stawki podatku od nieruchomości w 2024 roku?

Wysokość podatku od nieruchomości w Polsce jest ustalana na podstawie stawek określonych przez rady gmin, z uwzględnieniem górnych limitów ustalonych przez ustawodawcę. Maksymalne stawki podatku od nieruchomości są natomiast określane corocznie i znajdziesz je w obwieszczeniu Ministra Finansów w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych. Ich waloryzacja opiera się na podstawie danych, które podaje Prezes Głównego Urzędu Statystycznego.

Łatwo więc zauważyć, że wysokość podatku od nieruchomości zależy od kilku czynników. Dodatkowo pamiętaj, że wpływ na końcową kwotę ma także rodzaj nieruchomości, jej powierzchnia oraz sposób użytkowania.

Przykładowo, w przypadku gruntów i budynków, wysokość podatku zależy bezpośrednio od ich powierzchni. Weź pod uwagę również to, że nieruchomości wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej są opodatkowane wyższymi stawkami niż nieruchomości mieszkalne.

W 2024 roku maksymalne stawki podatku od nieruchomości kształtują się następująco:

• dla gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej jest to 1,34 zł za metr kwadratowy powierzchni;
• dla budynków lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej jest to 33,10 zł za metr kwadratowy;
• dla budynków mieszkalnych maksymalna stawka kształtuje się na poziomie 1,15 zł za metr kwadratowy.

Podane stawki są wyższe niż w 2023 roku. Przykładowo, jeżeli sprawdzisz wartości dla budynków mieszkalnych w ubiegłym roku, to szybko zauważysz, że mamy do czynienia z 15-procentowym wzrostem.

Pamiętaj jednak, że nie wszędzie obowiązują maksymalne stawki. Jak wspomniałem wcześniej, finalna wartość jest ustalana przez określone jednostki samorządu terytorialnego. Niemniej wiele dużych miast zdecydowało się na zastosowanie najwyższej możliwej stawki podatku od nieruchomości. Z wartością 1,15 zł za metr kwadratowy spotkasz się m.in. w Warszawie, Wrocławiu, Poznaniu, Gdańsku czy Rzeszowie. Nieco taniej jest Toruniu (1 zł za mkw), Zielonej Górze (0,99 zł za mkw) czy Kielcach (0,82 zł za mkw).

Jak zapłacić podatek od nieruchomości?

Jak już wiesz, pierwszym krokiem jest otrzymanie decyzji ustalającej wysokość podatku od nieruchomości. Znajdziesz w niej całkowitą kwotę, a także informacje o terminie płatności pierwszej raty i kolejnych (jeżeli kwota podatku jest wyższa niż 100 zł).

Gdy otrzymasz taką decyzję, jednym z najwygodniejszych sposobów na zapłatę jest przelew na rachunek bankowy widoczny w otrzymanym dokumencie. Niemniej jednak możesz również dokonać płatności np. w kasie urzędu gminy. Ponadto pamiętaj, aby zachować potwierdzenie zapłaty podatku od nieruchomości i pilnować terminów.

Pozostałe zwolnienia od podatku od nieruchomości – czy można go nie płacić?

Wspomniałem już, że ze zwolnienia z podatku od nieruchomości mogą skorzystać zarządzający czy właściciele określonych budynków i gruntów. Na koniec chciałbym jeszcze przyjrzeć się tematowi od nieco innej strony. Jeśli dostałeś decyzję ustalającą wysokość podatku, to być może zastanawiasz się, czy istnieje sposób, aby tego podatku nie płacić?

Tak, istnieje taka możliwość – oczywiście nie może z niej skorzystać każdy i często wiele jest uzależnione od Twojej sytuacji życiowej. Przykładowo rady gmin mogą wprowadzać dodatkowe zwolnienia od podatku od nieruchomości w swoich uchwałach.

Dodatkowe zwolnienia mogą dotyczyć specyficznych lokalnych potrzeb lub wspierać określone grupy podatników, np. osoby starsze, rodziny wielodzietne, czy organizacje pożytku publicznego działające na terenie gminy.

Poza tym warto przytoczyć art. 67a ordynacji podatkowej, który mówi, że:

§ 1. Organ podatkowy, na wniosek podatnika, z zastrzeżeniem art. 67b, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może:

1) odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty;
2) odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek;
3) umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.

§ 2. Umorzenie zaległości podatkowej powoduje również umorzenie odsetek za zwłokę w całości lub w takiej części, w jakiej została umorzona zaległość podatkowa.

Aby starać się o takie ulgi lub umorzenia, musisz wypełnić stosowny wniosek. Większość urzędów gmin i miast posiada takie dokumenty, a w wielu przypadkach możesz pobrać je z ich stron internetowych.