Działalność nierejestrowana to dobry pomysł na sprawdzenie swojego pomysłu na biznes, a także na dorobienie do pensji. Jest to bardzo chętnie stosowane rozwiązanie, za pomocą którego możesz legalnie zarobić dodatkowe pieniądze, bez potrzeby rejestracji firmy. Z działalności nierejestrowanej musisz jednak rozliczyć się z urzędem skarbowym. Jak to zrobić? Tym zajmiemy się w artykule.
Czym jest działalność nierejestrowana?
Działalność nierejestrowana to drobna działalność osób fizycznych, których przychód z działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 75% minimalnego wynagrodzenia. Od lipca 2023 roku jest to 2700 zł. Wspomniana wartość wzrośnie wraz z początkiem 2024 roku do 3181,5 zł i po raz kolejny ulegnie zmianie w lipcu 2024 roku. Wówczas limit będzie kształtował się na poziomie 3225 zł. Przekroczenie tej granicy powoduje, że taka działalność jest uznawana za działalność gospodarczą. Masz wówczas 7 dni na rejestrację firmy.
Jak widzisz, są to kwoty, które w wielu przypadkach okażą się wystarczające do przetestowania pomysłu na biznes. Pośród tego musisz jednak pamiętać o pewnych ograniczeniach. Jeżeli postanawiasz prowadzić działalność nierejestrowaną, to w wielu przypadkach obowiązują Cię takie same przepisy, jak przedsiębiorców. Oznacza to, że być może musisz wyposażyć się w kasę fiskalną, a nawet zostać czynnym podatnikiem VAT (więcej o tym przeczytasz tutaj).
Jak ewidencjonować przychody z działalności nierejestrowanej?
Rozliczenie działalności nierejestrowanej jest bardzo proste. Co do zasady, musisz prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży i na bieżąco notować w niej przychody. Analizując obowiązujące przepisy, nie znajdziesz jednego, usystematyzowanego wzoru takiej ewidencji. W związku z tym panuje tu pewna dowolność. Mimo wszystko taki dokument powinien umożliwiać identyfikację konkretnej transakcji. Z pewnością przydadzą się takie informacje, jak data operacji, krótki opis i kwota sprzedaży, a także kwota narastająco od początku miesiąca, która pomoże Ci monitorować limit. Bardzo wygodnym rozwiązaniem jest arkusz Excel, dzięki któremu w łatwy sposób możesz ewidencjonować swoją sprzedaż. Dodatkowo pamiętaj o tym, że na wyraźną prośbę klienta, jesteś zobligowany do wystawienia mu faktury lub rachunku.
Jak ewidencjonować koszty na działalności nierejestrowej?
Może zdarzyć się tak, że w ramach działalności nierejestrowej będzisz chciał odliczyć koszty uzyskania przychodów. Jest to możliwe, jednak musisz pamiętać o odpowiednich dowodach księgowych i wyraźnym związku kosztów z osiąganymi przychodami. Odpowiednie będą tu w szczególności faktury imienne z Twoimi danymi. Co do zasady, podobnie jak przychody, koszty możesz zapisywać w arkuszu Excel. Co prawda nie jest to wymogiem, jednak pozwoli Ci usystematyzować wszelkie rozliczenia.
Rozliczenie roczne działalności nierejestrowanej
Z działalności nierejestrowej rozliczasz się raz w roku. Robisz to, składając zeznanie PIT-36, gdzie w części E znajduje się specjalna rubryka nazwana jako “działalność nierejestrowana”. Spójrz na poniższy obrazek.
W polu nr 116 wpisujesz całoroczny przychód z tej działalności. Jest to suma przychodów z wszystkich miesięcy. Zwróć uwagę na to, że do 1 lipca 2023 roku limit wynosił 50% minimalnego wynagrodzenia. Inna była również minimalna krajowa, dlatego maksymalna kwota przychodu, z jakiej możesz rozliczyć się z tytułu tej działalności w 2023 roku to 26 670 zł.
Obok Twoich przychodów znajduje się miejsce na wpisanie kosztów ich uzyskania (pole 117). Tu wpisujesz sumę, która pomniejszy Twój dochód do opodatkowania. Pamiętaj, że koszty muszą być wyraźnie związane z przychodami (przykładowo, nie możesz odliczyć zakupu zabawek, gdy Twoja działalność opiera się na sprzedaży odzieży używanej). Co więcej, tak jak wspomniałem, muszą być potwierdzone dowodami księgowymi stwierdzającymi, że to Ty poniosłeś konkretny wydatek. Pamiętaj również, że odliczenie kosztów to Twoje prawo, a nie obowiązek. W związku z tym możesz, ale nie musisz ich odliczać nawet, jeżeli je ponosisz.
Różnica pomiędzy sumą przychodów i kosztów daje Ci dochód lub stratę, które wpisujesz analogicznie w kolejnych rubrykach. Niejednokrotnie może zdarzyć się tak, że będziesz musiał zapłacić podatek dochodowy, ale nad tym skupimy się poniżej.
Przykład rozliczenia pit z działalności nieewidencjonowanej
Przedstawię Ci teraz przykład rozliczenia rocznego. Załóżmy, że prowadzimy działalność w zakresie sprzedaży ubrań. Uzyskiwanie przychodów z działalności ma miejsce przez cały rok. Zgodnie z ewidencją sprzedaży, przychody w każdym miesiącu kształtowały się następująco:
- 1000 zł, 1100 zł, 800 zł, 300 zł, 450 zł, 300 zł, 1200 zł, 1500 zł, 700 zł, 450 zł, 2100 zł, 2200 zł
Dodatkowo postanowiliśmy ewidencjonować koszty uzyskania przychodów, które dla każdego miesiąca kształtowały się tak, jak poniżej:
- 700 zł, 1200 zł, 500 zł, 100 zł, 0 zł, 500 zł, 200 zł, 1200 zł, 800 zł, 400 zł, 1200 zł, 1500 zł
Suma naszych rocznych przychodów to 12 100 zł, a kosztów 8300 zł. W związku z tym, że w ramach działalności nierejestrowanej chcemy uwzględnić wszystkie wymienione koszty, wpisujemy je w pit.
Czy prowadząc tzw. firmę na próbę muszę odprowadzać zaliczki na podatek?
Prowadząc działalność gospodarczą, przedsiębiorcy najczęściej odprowadzają zaliczki na podatek dochodowy (miesięcznie lub kwartalnie). Nieco inaczej jest w przypadku działalności nierejestrowej. W tym przypadku nie musisz tego robić, a ewentualny podatek płacisz dopiero podczas rozliczenia rocznego, składając PIT-36.
Jak i kiedy należy zapłacić podatek?
Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie zawsze będzie zobligowana do zapłaty podatku dochodowego. Zwróć uwagę, że kwota wolna od podatku wynosi obecnie 30 000 zł. W związku z tym, jeżeli nie masz innych źródeł dochodu, to podatku nie zapłacisz. Oczywiście, mówimy tu o rozliczeniu za 2023 rok. Ze względu na panujące limity, z samej działalności nieewidencjonowanej nie masz szans przekroczyć kwoty wolnej od podatku.
Nieco inaczej wygląda sytuacja w momencie, gdy masz inne źródła zarobku (np. pracujesz na umowie o pracę czy zlecenie). W takim przypadku może okazać się, że będziesz musiał zapłacić podatek z tytułu działalności nierejestrowanej. Nie sposób powiedzieć, jak wysoki, bo wiele zależy tu od Twoich indywidualnych przychodów i kosztów, a także od tego, czy rozliczasz się samodzielnie, czy z małżonkiem.
Sam podatek możesz z kolei zapłacić na dwa sposoby:
- Gotówką w placówce pocztowej;
- Bezgotówkowo, za pomocą przelewu.
Co ważne, podatek wpłacasz na swój mikrorachunek podatkowy, który możesz sprawdzić za pomocą portalu e-Urząd Skarbowy w zakładce “Mikrorachunek podatkowy”.
Podsumowanie
Działalność nieewidencjonowana to dobry sposób na sprawdzenie swojego pomysłu na biznes. Decydując się na taką formę zarobku, musisz jednak pamiętać o pewnych obowiązkach. Przede wszystkim chodzi o działanie zgodnie z przepisami prawa, pilnowanie limitu przychodów, ewidencjonowanie przychodów, a także o rozliczenie roczne. Pamiętaj, że z działalności nierejestrowej rozliczasz się w zeznaniu rocznym PIT-36, który co do zasady składasz do 30 kwietnia każdego roku. Ponadto nie musisz płacić zaliczek na podatek dochodowy, a ewentualną niedopłatę musisz uregulować, składając pit. Jak widzisz, nie ma tu wielu trudności, choć z pewnością musisz mieć na uwadze kilka obowiązków.
