Podatek liniowy to jedna z form rozliczenia podatku, z której mogą skorzystać przedsiębiorcy osiągający dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej. Jest to alternatywa, która w określonych przypadkach może okazać się dla Ciebie korzystniejsza. W jakich? O tym już poniżej.
Co to jest podatek liniowy?
Podatek liniowy to jeden ze sposobów opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Jak sugeruje nazwa, masz tu do czynienia ze stałą wartością procentową, która nie zmienia się w zależności od wysokości osiąganych dochodów (np. w przeciwieństwie do opodatkowania na zasadach ogólnych). Stawka podatku liniowego wynosi 19%, co znajduje swoje odzwierciedlenie w art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Skąd wziął się podatek liniowy?
Znając podstawową definicję podatku liniowego, warto poświęcić chwilę na genezę tego pojęcia. W rzeczywistości koncepcja ujednolicenia stawki podatkowej pojawiła się stosunkowo późno, bo w 1981 roku. Taką formę opodatkowania zaproponowali dwaj ekonomiści z Instytutu Hoovera. Jak sugerowali w swoich założeniach, wprowadzenie podatku liniowego nie powinno przynieść negatywnych skutków dla budżetu państwa. Wręcz przeciwnie. Podatek liniowy 19% miał zdynamizować ówczesną gospodarkę amerykańską i przyczynić się do większego rozwoju gospodarczego. Wspomniany pomysł przyjął się również w Polsce, gdzie funkcjonuje od 2004 roku.
Ograniczenia związane z podatkiem liniowym
Zwróć uwagę na to, że podatek liniowy możesz wybrać tylko wtedy, gdy prowadzisz działalność gospodarczą. Co więcej, istnieją pewne ograniczenia dotyczące źródła przychodów. Chodzi tu o to, że podatek liniowy 19% możesz zastosować dla przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Oznacza to, że co do zasady, pozostałe przychody są opodatkowane według zasad ogólnych.
Ponadto zauważ, że jeżeli zdecydujesz się na taką formę opodatkowania, to w tym samym roku podatkowym nie możesz świadczyć usług na rzecz byłego pracodawcy. Ściślej, chodzi tu o taki sam zakres obowiązków, który wykonywałeś na podstawie umowy o pracę.
Kiedy warto wybrać podatek liniowy?
Rozliczenie liniowe w określonych przypadkach może być naprawdę korzystne. Zwróć uwagę na to, że w przypadku zasad ogólnych stawka opodatkowania zależy od osiągniętych dochodów i wynosi odpowiednio:
- 12% do kwoty 120 000 zł minus kwota zmniejszająca podatek;
- 32% powyżej kwoty 120 000 zł.
Jeżeli chcesz wyliczyć podatek liniowy, to korzystasz z jednej, 19-procentowej stawki. Biorąc to pod uwagę, sprawdźmy zasadność podatku liniowego w określonych przypadkach.
Przykład 1 – zasady ogólne vs stawka liniowa
Załóżmy, że w ciągu roku Twoje dochody kształtowały się na poziomie 100 000 zł. Jeżeli rozliczasz się na podstawie skali podatkowej, wówczas podatek należny wyniesie:
- I próg podatkowy – 100 000 zł * 12 % – 3600 zł = 8 400 zł
Jak widzisz, w przypadku zasad ogólnych wysokość podatku do zapłaty to 8 400 zł. Kwota 3600 zł to kwota zmniejszająca podatek.
Weźmy teraz tę samą kwotę i zobaczmy, jak obliczyć podatek liniowy. Wystarczy, że kwotę 200 000 zł pomnożymy razy stawkę podatku. W związku z tym otrzymamy:
- 100 000 zł * 19% = 19 000 zł
Zwróć uwagę na to, że stawka liniowa w tym przypadku nie jest optymalnym rozwiązaniem. Różnica w podatku należnym wynosi aż 10 600 zł!
Przykład 2 – zasady ogólne vs stawka liniowa
Pójdźmy krok dalej i zwiększmy przychody z pozarolniczej działalności do kwoty 400 000 zł rocznie. Licząc analogicznie, uzyskamy:
- Zasady ogólne – 10 800 zł (podatek do 120 000 zł) + 89 600 zł = 100 400 zł
- Dochody rozliczane podatkiem liniowym – 400 000 zł * 19% = 76 000 zł
Z łatwością możesz zauważyć, że różnica jest dość spora. Jeżeli zastanawiasz się, kiedy podatek liniowy może być opłacalny, to odpowiedź czasami jest naprawdę prosta. W szczególności wtedy, gdy Twoje dochody są stosunkowo wysokie. Co prawda, powyższe obliczenia są dużym uproszczeniem, jednak dają pewien pogląd na całą sytuację. W rozbudowanej analizie musisz dodatkowo uwzględnić m.in. składkę zdrowotną czy składki ZUS.
Wady i zalety podatku liniowego
Wybór formy liniowej podatku z pewnością dostarcza wielu zalet. Przede wszystkim należy wskazać na stałą stawkę podatku, która nie zmienia się w zależności od wysokości dochodu. Poza tym jako podatnik podatku liniowego masz możliwość odliczenia zapłaconych składek zdrowotnych do limitu rocznego, a także otrzymujesz możliwość odliczenia kosztów, podobnie jak w przypadku skali progresywnej.
Niestety, ale poza superlatywami istnieje też druga strona medalu. Do głównych minusów należy zaliczyć:
- brak możliwości łączenia dochodów z różnych źródeł;
- brak możliwości odliczenia ulg podatkowych, m.in. na dzieci czy za internet;
- brak możliwości odliczenia kwoty zmniejszającej podatek;
- brak możliwości wspólnego rozliczenia z małżonkiem.
Ponadto pamiętaj, że w danym roku podatkowym nie możesz świadczyć usług o tym samym charakterze na rzecz byłego pracodawcy. Jeżeli nie zastosujesz się do tej zasady, to stracisz prawo do opodatkowania podatkiem liniowym.
Jak wybrać podatek liniowy?
Zauważ, że stawka liniowa nie jest domyślnym sposobem rozliczenia podczas zakładania pozarolniczej działalności gospodarczej. W związku z tym, jeżeli chcesz z niej skorzystać, składasz do Naczelnika Urzędu Skarbowego pisemne oświadczenie. Musisz zrobić to:
- najpóźniej do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnąłeś pierwszy przychód z działalności w danym roku
- do końca roku, gdy osiągnąłeś pierwszy przychód w grudniu.
Co istotne, Twój wybór będzie obowiązywał Cię przez cały rok podatkowy i kolejne lata. Oczywiście, w każdym kolejnym roku możesz zmienić formę opodatkowania na zasady ogólne czy ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. W takich przypadkach zmiana opodatkowania wymaga również stosownego powiadomienia Naczelnika Urzędu Skarbowego w zeznaniu podatkowym składanym za poprzedni rok.
Zaliczki na podatek liniowy
Rozliczenie liniowe nakłada na Ciebie obowiązek obliczania i wpłacania zaliczek na podatek dochodowy. Możesz robić to:
- miesięcznie, do 20. dnia każdego miesiąca,
- kwartalnie,
- w uproszczonej formie niezależnie od osiągniętych dochodów.
Jeżeli chcesz skorzystać z kwartalnego wpłacania zaliczek, wówczas musisz zgłosić ten wybór w zeznaniu za rok, w którym stosowałeś kwartalne zaliczki.
Z kolei uproszczoną formę możesz wybrać wówczas, gdy w poprzednich latach rozliczałeś PIT według stawki liniowej. Aby skorzystać z tej formy wpłacania zaliczek, musisz również zgłosić to w zeznaniu rocznym. Metoda uproszczona polega na opłacaniu zaliczek w wysokości 1/12 kwoty podatku ustalonego na podstawie:
- zeznania złożonego za rok poprzedzający rok podatkowy,
- zeznania złożonego w roku podatkowym poprzedzającym dany rok podatkowy o 2 lata, ale tylko wtedy, jeżeli w roku poprzedzającym dany rok podatkowy nie wykazałeś dochodu z działalności gospodarczej lub dochód nie przekraczał 30 000 zł.
Roczne zeznanie podatkowe a podatek liniowy
Jeżeli korzystasz z liniowej formy opodatkowania, wówczas rozliczasz się z Urzędem Skarbowym na podstawie formularza PIT-36L, który musisz złożyć do 30 kwietnia. Pamiętaj, że jeżeli równocześnie pracujesz na umowie o pracę lub osiągasz dochody z tytułu umowy zlecenie, lub o dzieło, to musisz również złożyć PIT-37.
